Deze pagina is een ‘Voorproefje’  uit
‘van Schrift Naar Schrijven’ en bedoeld  om u een representatief beeld van het werkschrift en de website te geven.
U heeft voor deze pagina geen licentie nodig.

Wat komt in dit hoofdstuk aan bod?
Dit hoofdstuk behandelt de achtergrondinformatie bij het domein ‘handschrift’. De student heeft deze informatie nodig om de opdrachten uit het werkschrift te kunnen maken. Naast de beschrijving ‘Wat is handschrift?’komen aan de orde:
• Je schrijft met de hand als…
· De schrifthandeling
· Functies
• Een goed handschrift vraagt…

Wat is handschrift?

Handschrift is met de hand geproduceerd schrift waarbij ieder schriftteken met een specifieke beweging wordt gevormd met een schrijfinstrument (potlood, pen, smartpen, enzovoort) op een daarbij passende drager. Goed handschrift heeft een functionele en verantwoorde vormgeving en voer je ergonomisch en geautomatiseerd uit.

Je schrijft met de hand als…

Handschrift is bij uitstek geschikt voor het maken van aantekeningen in lessen, colleges en lezingen, omdat je ze dan beter onthoudt. Je gebruikt je handschrift daarnaast ook voor to do-lijstjes en boodschappenbriefjes, korte mededelingen en voor brieven, kaarten en uitnodigingen. Dan werkt handschrift snel en persoonlijk.
Op het bord werkt schrijven met de hand vlotter dan typen. Je moet de bordruimte passend kunnen invullen met korte tektsblokjes, sommen in kolommen, lijstjes, mindmaps, schema’s enzovoort. Je moet pijlen kunnen trekken en kleine tekeningetjes toe kunnen voegen. Daarvoor heb je de vrije ruimte nodig.

De schrifthandeling

Handschrift onderscheidt zich van typschrift, doordat je zelf ieder schriftteken vormt. Je gebruikt een bepaald traject: een specifieke beweging om elk teken haal voor haal te maken. Je gebruikt daar een schrijfinstrument voor dat bij de drager past, bijvoorbeeld pen en papier, pencil en tablet, krijtje en bord, smartpen en smartpapier.
Je kunt je handschrift ook om laten zetten in een letterfont zodat je in je eigen handschrift kunt typen. In dit daklozenproject maken ze hun handschrift te gelde.

Functies

Maak je aantekeningen, dan ondersteunt handschrift de interne reflectie. Je handschrift dient dus in de eerste plaats leesbaar te zijn voor jezelf. Als je een smartpen gebruikt, dan moet de computer je handschrift kunnen lezen.
Communiceer je via handschrift, dan zullen dat in het algemeen korte teksten zijn. Er zijn bijvoorbeeld nog maar weinig auteurs die hun boek geheel met pen en papier schrijven. Maar er zijn nog veel situaties waarin je handschrift ook leesbaar moet zijn voor anderen: als je een afspraak op een kaartje noteert voor een klant of als je bijvoorbeeld een groep leerlingen instructie op het bord geeft. Dan ondersteunt je handschrift de communicatie.
Sta je voor de klas of leer je (basisschool)leerlingen om te schrijven, dan heeft jouw handschrift een voorbeeldfunctie. Dan heb je echt een correct handschrift nodig, zowel op papier/tablet als op het bord. Dat heb je nodig bij alle schoolvakken.

Een goed handschrift vraagt…

Met de hand schrijven is een ‘voor de hand liggende’ manier van schrijven. Het is een vaardigheid die je moet leren en automatiseren. Je vaardigheid neemt toe naarmate je de drie aspecten – proces, materiaal en vorm – beter beheerst en met elkaar in balans brengt. Voor handschrift ziet die balans er zo uit:

• vanuit een ergonomisch verantwoorde houding met balans tussen comfort en functionaliteit (proces);
• met een passende combinatie van pen/papier, krijt/bord, pencil/tablet, … (materiaal);
• een correct en passend vormgegeven en ingedeelde tekst produceren (vorm).

Dat vraagt:

• een juiste houding;
• een soepele schrijfbeweging;
• een goed ontwikkelde handfunctie;
• ondersteuning door de niet-schrijfhand;
• een goede bladligging;
• trajectkennis;
• routine en tempo;
• duur, een tijdje volhouden;
• passend meubilair;
• taak-specifiek gereedschap;
• daarbij passend formaat;
• correcte uitvoering van de schrifttekens (letters, cijfers, lees- en rekentekens);
• correcte uitvoering van de schriftcriteria;
• spatiële ordening.

Schrijven met de hand is een cognitief (vanuit kennis) aangestuurde grafische en motorische vaardigheid die je kunt leren. Je kunt de kwaliteit van je handschrift op alle leeftijden verbeteren door vanuit kennis geformuleerde doelgerichte oefening en reflectie. Ook als je voor jezelf aantekeningen maakt kun je dat beschouwen als oefenen.

Informatie
Je vindt meer informatie in het menu onder 3.1 Proces en in 3.3 Vorm.
Je vindt oefeningen voor je eigen handschriftvaardigheid in Werkschrift hoofdstuk 4.4 Leerlijn – Voortgezette fase en in 4.5 Leerlijn – Handschriftontwikkeling.

Als je de basisstof en vaardigheid – handschrift beheerst:

• heb je je eigen handschrift leren kennen en verbeteren;
• pas je de criteria voor de tekens (leesbaarheid 1) goed toe en schrijf je met juiste lettertrajecten;
• pas je de schriftcriteria goed toe;
• werk je systematisch en met een goede bladindeling;
• werk je vanuit een juiste houding / schrijfbeweging en met een goede pengreep;
• schrijf je op tempo en geroutineerd en kun je dat een tijdje volhouden;
• kun je alle aspecten van een goed handschrift voordoen voor je leerlingen;
• kun je de leerlingen begeleiden bij het werken aan hun handschrift.

← Werkschrift: 2.1 Domein handschrift – Opdracht 1: Handschrift

Deze pagina van de website 'https://vanschriftnaarschrijven.nl' is onderdeel van het zogenaamde voorproefje. U heeft voor deze pagina geen licentiecode nodig. Echter, kopieert of publiceert u (delen van) deze pagina', dan overtreedt u de wet op het auteursrecht.